Từ một câu chuyện tình lãng mạn, Audition bất ngờ chuyển hướng sang địa hạt kinh dị cực đoan, khiến người xem sốc đến bỏ rạp. Đây là một trong những bộ phim 18+ Nhật Bản nổi bật và gây tranh cãi nhất cuối thế kỷ 20, đánh dấu đẳng cấp của đạo diễn Takashi Miike.
Khởi đầu như một bản tình ca – khi tình yêu trở thành chiếc bẫy kinh hoàng
Trong nền điện ảnh Nhật Bản, bộ phim Audition (1999) của đạo diễn Takashi Miike luôn được nhắc đến như một tượng đài gây tranh cãi trong dòng phim 18+. Phim chuyển thể từ tiểu thuyết cùng tên của Ryu Murakami, mở đầu bằng câu chuyện tưởng như dịu dàng và đầy cảm xúc.
Shigeharu Aoyama – một người đàn ông trung niên vừa góa vợ – quyết định mở lòng tìm kiếm bạn đời mới sau nhiều năm sống cùng con trai. Theo lời khuyên của bạn thân là đạo diễn, anh tổ chức một buổi "thử vai" giả danh để tuyển chọn một diễn viên nữ cho kịch bản tưởng tượng – thực chất là một màn chọn vợ trá hình.
Tại đây, Asami Yamazaki – một cô gái trẻ có vẻ ngoài mong manh và kín đáo – xuất hiện như hiện thân của giấc mơ lý tưởng. Cô kể về tuổi thơ đầy bất hạnh, bị lạm dụng và ruồng bỏ. Sự yếu đuối của Asami khiến Shigeharu rung động sâu sắc. Anh nhanh chóng bước vào mối quan hệ với cô mà không ngờ rằng phía sau nụ cười ngọt ngào ấy là vực sâu của sự thù hận và ám ảnh.
Khi bộ phim chuyển từ thể loại tình cảm sang kinh dị, khán giả như bị kéo tuột vào cơn ác mộng. Sự thật về quá khứ của Asami hé lộ, Shigeharu rơi vào cái bẫy mà chính anh từng giăng ra: Anh bị đánh thuốc, trói lại và tra tấn dã man bằng kim châm, dây thép và cưa tay – những hình ảnh kinh hoàng đưa Audition trở thành một phim 18+ thuộc hàng gây sốc nhất trong lịch sử điện ảnh Nhật Bản.
Làn sóng tranh cãi dữ dội trên toàn cầu
Không chỉ dừng lại ở yếu tố bạo lực, Audition còn khéo léo lồng ghép yếu tố tình dục theo hướng tâm lý – một đặc trưng tinh tế nhưng lạnh gáy của phim 18+. Cảnh Shigeharu nằm bất động, vừa mê sảng vừa ảo giác thấy Asami cùng những người phụ nữ khác, mang đến cảm giác vừa ham muốn vừa lo sợ.
Phim không có cảnh nóng kéo dài hay trực diện, nhưng ám ảnh về mặt tinh thần. Sự lồng ghép ẩn dụ giữa tình dục và quyền lực, giữa khao khát và trừng phạt, khiến Audition trở nên không dễ xem – thậm chí không dành cho người yếu tim.
Khi phim công chiếu tại Liên hoan phim Rotterdam và sau đó tại các rạp châu Âu, nhiều khán giả bỏ về giữa chừng vì không chịu nổi hình ảnh tra tấn. Một số tờ báo mô tả rằng người xem phải che mắt hoặc nôn mửa ngay tại rạp.
The Guardian từng xếp cảnh tra tấn trong Audition vào hàng "kinh hoàng nhất mọi thời đại", còn Variety cho rằng phim "đáng sợ đến mức mê hoặc". Nhà phê bình Roger Ebert không tiếc lời cảnh báo: "Đây là bộ phim khiến bạn phải dè chừng chính đạo diễn. Miike nguy hiểm chính bởi tài năng của ông".
Tại Nhật, phản ứng với bộ phim 18+ này cũng phân hóa mạnh mẽ. Giới mộ điệu và fan của Miike xem đây là đỉnh cao sáng tạo, trong khi công chúng đại chúng chỉ trích gay gắt. Từ khóa "bệnh hoạn", "ám ảnh", "bạo lực quá mức" xuất hiện dày đặc trong các diễn đàn điện ảnh thời điểm đó.
Phim 18+ ẩn dụ về quyền lực, nữ quyền và bi kịch cô đơn
Ẩn sau lớp bạo lực và tình dục, Audition là một tác phẩm 18+ có chiều sâu nghệ thuật đáng kinh ngạc. Phim đặt ra câu hỏi nhức nhối: Ai mới là nạn nhân? Ai thực sự có lỗi?
Shigeharu, bằng việc tổ chức buổi thử vai trá hình, đại diện cho một kiểu đàn ông trung niên Nhật Bản vẫn còn giữ định kiến về việc "lựa chọn" phụ nữ như những món hàng. Trong khi đó, Asami là sản phẩm của một xã hội bạo lực và lạnh lùng, nơi phụ nữ từng bị tổn thương sẽ mang trong mình sự giận dữ không thể hóa giải.
Bằng việc để người đàn ông trở thành nạn nhân bị tra tấn và chiếm đoạt, Miike đảo ngược cán cân quyền lực giới tính. Một số nhà nghiên cứu điện ảnh xem đây là phản ứng cực đoan của nữ quyền, khi người phụ nữ đứng lên đòi lại quyền kiểm soát bằng cái giá khốc liệt.
Dù là phim 18+ bị đánh giá là cực đoan, nhưng không thể phủ nhận, Audition là cột mốc quan trọng cho làn sóng J-horror trỗi dậy toàn cầu. Sau Audition, các tác phẩm như Ringu (1998) hay Ju-on (2002) cũng được quan tâm nhiều hơn tại phương Tây. Quentin Tarantino và Eli Roth đều thừa nhận chịu ảnh hưởng mạnh từ bộ phim này.
Audition không chỉ là phim kinh dị. Đó là tác phẩm điện ảnh 18+ phản ánh cái nhìn chua xót về tình yêu, dục vọng, sự cô đơn và nỗi sợ mất kiểm soát trong các mối quan hệ. Bộ phim là minh chứng cho tài năng không khoan nhượng của Takashi Miike – một đạo diễn có khả năng chạm vào những góc khuất đen tối nhất của tâm lý con người.
Tóm lại, Audition (1999) không chỉ là một phim 18+ gây sốc đơn thuần. Nó là tác phẩm nghệ thuật táo bạo, khai thác các chủ đề xã hội, giới tính và tâm lý con người bằng thủ pháp điện ảnh đầy ám ảnh. Một lần xem là một lần không thể quên.
CÙNG CHUYÊN MỤC
